Νηστεία...γιατί;

Πηγές: εδώ, εδώ και εδώ

Ἡ νηστεία εἶναι, ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ. Ἡ πρώτη. Ἡ πιὸ παλαιὰ ἀπὸ ὅλες. Τὴν ἔδωκε στὸν Ἀδὰμ μέσα στὸν Παράδεισο.

Τὸ νόημά της εἶναι: Μὲ ὅπλο τὴν νηστεία νὰ συνηθίσωμε στὴν ὑπακοὴ στὸν Θεὸ καὶ στὴν πάλη κατὰ τοῦ διαβόλου.

Ὁ Χριστός, ἐτόνισε ἀκόμη περισσότερο τὴν ἀξία τῆς νηστείας. Εἶπε: «Τὸ γένος τοῦτο οὐκ ἐκπορεύεται, εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ». Δηλ. μὲ τὴν νηστεία πολεμᾶμε τὸν διάβολο καὶ τὸν νικᾶμε. Ὅταν δὲν νηστεύωμε, μᾶς νικάει.

Λόγοι περί νηστείας από Πατέρες και Αγίους της εκκλησίας μας

ΔΩΡΟΘΕΟΣ ΓΑΖΗΣ

«Επίσης οφείλουμε να μην τηρούμε μόνο την τάξη της νηστείας που αφορά τις τροφές, αλλά να απέχουμε και από κάθε αμαρτία, έτσι ώστε, όπως νηστεύουμε ως προς την κοιλιά, να νηστεύουμε και ως προς τη γλώσσα, αποφεύγοντας την καταλαλιά, το ψέμα, την αργολογία, τη λοιδορία, την οργή και γενικά κάθε αμαρτία που διαπράττουμε μέσω της γλώσσας.

Επίσης χρειάζεται να νηστεύουμε ως προς τα μάτια. Να μη βλέπουμε μάταια πράγματα. Να μην αποκτούμε παρρησία διά μέσου των ματιών. Να μην περιεργαζόμαστε κάποιον με αναίδεια. Ακόμη θα πρέπει να εμποδίζουμε τα χέρια και τα πόδια από κάθε πονηρό πράγμα.

Με αυτό τον τρόπο νηστεύοντας μια νηστεία ευπρόσδεκτη στον Θεό, αποφεύγοντας κάθε είδους κακία που ενεργείται διά μέσου της καθεμιάς από τις αισθήσεις μας, θα πλησιάζουμε, όπως είπαμε, την άγια ήμερα της αναστάσεως αναγεννημένοι, καθαροί και άξιοι της μεταλήψεως των άγιων μυστηρίων».

ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

«Μην περιορίζεις όμως το καλό της νηστείας μόνο στην αποχή από το φαγητό. Γιατί πραγματική νηστεία είναι μόνο να μην κάνεις τίποτε άδικο. Να λύνεις κάθε δεσμό αδικίας. Συγχώρησε τον πλησίον σου για το κακό που σου έκανε και ξέχασε αυτά πού σου χρωστάει.

Η νηστεία σας να είναι καθαρή από δικαστικές πράξεις και προστριβές. Κρέας δεν τρως αλλά κατασπαράζεις τον αδελφό σου. Νηστεύεις το κρασί αλλά είσαι σπάταλος στις αδικίες. Περιμένεις να έρθει το βράδυ για να φας αλλά ξοδεύεις όλη την ημέρα σου στα δικαστήρια.  Αλλοίμονο σε κείνους που δεν μεθάνε από κρασί αλλά από τις αδικίες.

Νομίζω λοιπόν ότι καμιά συμβουλή δεν μπορεί να αγγίξει τόσο την ψυχή του λαίμαργου και να τον αλλάξει όσο και μια τυχαία μόνο συνάντηση με τον εγκρατή. Και μού φαίνεται πως αυτό σημαίνει να τρως και να πίνεις με τέτοιο τρόπο που να αποτελεί τιμή για το Θεό, ώστε ακόμα και στο τραπέζι να λάμπει η ζωή μας ένα καλό έργο, και να δοξάζεται ο ουράνιος Πατέρας μας».

ΟΣΙΟΣ ΗΛΙΑΣ Ο ΕΚΔΙΚΟΣ

«Μερικοί προσέχουν πολύ την είσοδο των φαγητών, αλλά αδιαφορούν για την έξοδο των λόγων. Δεν έχουν μάθει να διώχνουν την οργή απ’ την καρδιά τους, και την επιθυμία από την σάρκα τους, όπως λέει ο Εκκλησιαστής, όμως έτσι μόνο κτίζεται η καθαρή καρδιά από το Πνεύμα που ανακαινίζει».

ἈΒΒΑΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ Ο ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ 

«Αν νηστεύετε κανονικὰ μὴν ὑπερηφανεύεσθε, διαφορετικὰ καλύτερα νὰ τρῶτε κρέας. Γιατὶ περισσότερο συμφέρει τὸν ἄνθρωπο νὰ τρώει κρέας παρὰ νὰ εἶναι ὑπερήφανος καὶ ἀλλαζόνας».

ΑΒΒΑΣ ΠΟΙΜΗΝ

«Ρώτησε ὁ ἀββᾶς  Ἰωσὴφ τὸν ἀββᾶ Ποιμένα πῶς πρέπει νὰ νηστεύουμε. Καὶ ὁ ἀββᾶς Ποιμὴν τοῦ λέει:

     -  Ἐγὼ θέλω νὰ τρώει κανεὶς κάθε ΄μέρα τόσο λίγο ὥστε νὰ μὴ χορταίνει.

Τοῦ λέει τότε ὁ ἀββᾶς  Ἰωσήφ

     -  Ὅταν ἦσουν πιὸ νέος, ἀββᾶ, δὲν νήστευες δύο δύο ΄μέρες;

Καὶ ὁ γέροντας τοῦ ἀπάντησε

     - Φυσικὰ καὶ τρεῖς καὶ τέσσερεις ΄μέρες κι ἑβδομάδα ἀκόμη. Καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ δοκίμασαν οἱ πατέρες γιατὶ ἦταν δυνατοί· ἀλλὰ θεώρησαν καλύτερο νὰ τρώει κανεὶς κάθε ΄μέρα ἀλλὰ λίγο· μᾶς παρέδωσαν λοιπὸν τὴ βασιλικὴ ὁδὸ ποὺ εἶναι ἐλαφρή».

ΕΥΑΓΡΙΟΣ ΜΟΝΑΧΟΣ

«Με όλη σου τὴ δύναμη νὰ νηστεύεις μπροστὰ στὸν Θεό.῾Η νηστεία αὐτὴ θὰ καθαρίσει τὶς ἀνομίες καὶ τὶς ἁμαρτίες σου· συμμορφώνει τὴν ψυχή, ἁγιάζει τὸ φρόνημα, διώχνει τοὺς δαίμονες καὶ μᾶς ἀξιώνει νὰ πλησιάζουμε τὸν Θεό.  Ἂν φᾶς μιὰ φορὰ τὴν ἡμέρα μὴ θελήσεις καὶ δεύτερη, γιὰ νὰ μὴ γίνεις πολυδάπανος καὶ γιὰ νὰ μὴ κλονιστεῖ τὸ φρόνημά σου.  Ἔτσι θὰ σοῦ μείνει περιουσία γιὰ νὰ κάνεις ἀγαθοεργίες καὶ θὰ νεκρώσεις τὰ πάθη τοῦ δικοῦ σου σώματος. Κι ἂν τύχει νὰ συναντηθεῖς μὲ ἀδελφοὺς καὶ χρειαστεῖ νὰ φᾶς καὶ δύο καὶ τρεῖς φορές, μὴ στενοχωρηθεῖς, ἀλλὰ ἀντιθέτως νὰ χαρεῖς ποὺ ὑπάκουσες σὲ μιὰ ἀνάγκη καὶ νὰ εὐχαριστεῖς τὸν Θεὸ ποὺ ἀκολούθησες τὸν νόμο τῆς ἀγάπης καὶ ποὺ ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς θ᾽ ἀναλάβει τὴ διαχείριση τῆς ζωῆς σου. Καὶ ἀκόμη θὰ συμβεῖ κάποτε νὰ ἀρρωστήσεις καὶ νὰ χρειαστεῖ νὰ φᾶς δύο, τρεῖς ἢ πολλὲς φορές, ἀλλὰ μὴ λυπηθεῖς· δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ συνεχίζεις τοὺς κόπους τῆς ἄσκησης καὶ σὲ καιρὸ ἀρρώστειας ἀλλὰ νὰ ὑποχωρεῖς σὲ μερικὰ γιὰ νὰ μπορέσεις ἀκριβῶς νὰ συνεχίσεις τὴν ἄσκησή σου.  Ὅσο γιὰ τὴν ἀποχὴ ἀπὸ ὁρισμένες τροφές, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καμμία δὲν ἀπαγόρευσε ἀλλὰ εἶπε: “σᾶς ἔδωσα τὰ πάντα σὰν νὰ εἶναι λάχανα νὰ τρῶτε χωρὶς δισταγμό,καὶ “δὲν εἶναι τὰ φαγητὰ αὐτὰ ποὺ μολύνουν τὸν ἄνθρωπο.῾Η ἀποχὴ λοιπὸν ἀπὸ ὁρισμένα φαγητὰ εἶναι δική μας ἐπιλογὴ καὶ ἄσκηση τῆς ψυχῆς».

ΑΒΒΑΣ ΔΩΡΟΘΕΟΣ  

«Πρέπει επίσης νὰ προσέχει νὰ μὴ διακόπτει τὴ νηστεία ἂν δὲν ὑπάρχει μεγάλη ἀνάγκη, νὰ μὴ ζητάει τὰ νόστιμα φαγητά, καὶ νὰ μὴ φορτώνει τὸν ἑαυτό του μὲ μεγάλες ποσότητες φαγητῶν καὶ ποτῶν.῾Υπάρχουν δύο εἴδη γαστριμαργίας.  Ἔτσι ἑνὸς ἀνθρώπου ἀντίπαλος εἶναι ἡ νοστιμιά, καὶ δὲν ζητάει συνεχῶς νὰ τρώει πολύ, ἀλλὰ κυνηγάει τὰ νόστιμα φαγητά. Καὶ συμβαίνει τότε νὰ τρώει ἕνα φαγητὸ ποὺ τοῦ ἀρέσει καὶ τόσο τὸν καταβάλλει ἡ ἀπόλαυση ποὺ αἰσθάνεται ὥστε κρατάει τὴν τροφὴ στὸ στόμα του καὶ τὴν μασάει ἀρκετὴ ὥρα χωρὶς ν᾽ ἀντέχει νὰ τὴν καταπιεῖ ἀπὸ τὴν ἀπόλαυση. Αὐτὴ λέγεται λαιμαργία. Τοῦ ἄλλου ἀντίπαλος εἶναι ἡ ποσότητα, καὶ δὲν ἐνδιαφέρεται γιὰ τὰ καλὰ φαγητὰ οὔτε γιὰ τὴ νοστιμιά, ἀλλὰ εἴτε καλὰ εἶναι εἴτε ὄχι, ἐκεῖνος δὲν νοιάζεται παρὰ μόνο νὰ φάει καὶ ὅ,τι κι ἂν εἶναι δὲν τὸν ἐνδιαφέρει ἀρκεῖ νὰ γεμίσει τὴν κοιλιά του. Αὐτὴ λέγεται γαστριμαργία. Καὶ θὰ σᾶς ἐξηγήσω τὴν προέλευση αὐτῶν τῶν ὀνομάτων. “Μαργαίνω” ὅπως λένε οἱ φιλόλογοι σημαίνει τρελαίνομαι, καὶ μάργος εἶναι αὐτὸς ποὺ ἔχει τρελαθεῖ.  Ὅταν λοιπὸν ἀρρωσταίνει κανεὶς ἀπὸ τὴν τρέλα νὰ γεμίζει τὴν κοιλιά του, ἡ ἀρρώστεια αὐτὴ λέγεται γαστριμαργία, ἀπὸ τὴ μανία τῆς κοιλιᾶς του.  Ὅταν ὅμως ἀρρωσταίνει μόνο μὲ τὴ μανία τῆς ἀπόλαυσης στὸ λαιμό, λέγεται λαιμαργία, ἀπὸ τὴ μανία τοῦ λαιμοῦ». 

Ἡ νηστεία τῶν Χριστουγέννων

Ἀπὸ 15 Νοεμβρίου μέχρι καὶ 24 Δεκεμβρίου. Κατὰ τὴν νηστεία αὐτὴ τρῶμε ψάρι (ὅλες τὶς ἡμέρες πλὴν Τετάρτης καὶ Παρασκευῆς) ἀπὸ τὴν ἀρχὴ μέχρι τὶς 12 Δεκεμβρίου (τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος). Συνηθίζουν οἱ Χριστιανοὶ πολὺ ἀξιέπαινα καὶ δὲν τρῶνε ψάρι τὴν πρώτη ἑβδομάδα, γιὰ νὰ κοινωνήσουν τὴν μεγάλη ἑορτὴ τῶν Εἰσοδίων τῆς Παναγίας μας.